Çiğdem Yılmaz – Türkiye’nin dört bir yanında ormanlar alev alev yandı. Hafta sonu çeşitli vilayetlerde yaşanan orman yangınları binlerce hektar ormanlık alanın küle dönmesine neden oldu.
Yanan ormanlara el değmeden en az 1 yıl kendini yenilemesi için vakit tanınması gerektiğini kaydeden yangın ekolojisi uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi, “Ormanlara yangınlardan sonra en az bir yıl talih verin.
TEMA başta olmak üzere birçok sivil toplum örgütü çok samimi hislerle ‘hemen ağaçlandıralım’ diyor fakat katiyetle ağaçlandırmasınlar. Uzmanlar yanan alanları gidip incelemeliler ve demeliler ki, ‘Ormanın şurası kendini yenileyebilir, şurası yenileyemez, burada şu takviyesi yapalım’.. Bu türlü bir çalışmanın üzerine bir strateji geliştirilmeli. Yenilenmeyen yerlerle bir yıl sonra gidip ağaçlandırılma gerekiyorsa, yapılmalıdır. O da dozerle girip toprağı alt üst etmek formunda değil. Doğayı tahrip etmeden o fidanları orada yetiştirme imkanları var. Yanan ağaçlara bile 1 yıl dokunulmasın. Dozerle girmek toprağı alt üst etmektir. O bitikler bir yıl içerisinde kendi sürgüleri ya da tohumlarıyla çimlenmeye başlayacaktır” dedi.
KÜL BESLEYİCİ
Yangından sonra öncelikli olarak yapılması gerekenin ince kuru kol ve yaprakları eş yükseklik eğrilerine paralel bir halde düzenleyerek toprağa yaymak olduğunu aktaran Neyişçi, “Bunları toprak üzerine yaymak külün ve tohumun birinci yağmurlardan etkilenmesini azaltmak için değerli. Kül son derece besleyicidir. O kül, kızıl çamların ve makilerin yeni çıkan sürgünlerin beslenmesine ve süratlice büyümelerine yardımcı olur” tabirlerini kullandı.
İzmir Karşıyaka’da çıkan orman yangınında çok büyük bir alan küle döndü. Yerleşim yerlerini tehdit eden yangın sebebiyle birçok mesken ve iş yerinde büyük hasarlar oluştu.
BÜYÜK LAKİN KÂRSIZ!
İzmir’de gerçekleşen yangın yangın söndürme uçaklarını da gündeme taşıdı. Toplumsal medyada dünyanın en büyük yangın söndürme uçağına vurgu yapılsa da bu uçağı şu an aktif olmadığı anlaşıldı. Boeing 747 Supertanker yangın söndürme uçağı, dünyanın en büyük yangın söndürme uçağı olarak 2009 yılında İspanya’da birinci defa yangına müdahale etti. Uçak 75 bin litre sıvı taşıma kapasitesiyle öne çıkarken, 4,8 kilometre uzunluğunda, 46 metre genişliğindeki bir yangının tamamına su püskürtebiliyor. Fakat, 50 milyon doları aşkın bir bedelle üretilen uçağın sahibi olan şirket, bakım bedelleri ve kâr getirmemesi nedeniyle uçağı kullanımdan çekti.
Marmaris, yangın sonrası geçen üç yılda bu türlü yeşerdi.
KENDİNİ YENİLEDİ
Prof. Dr. Neyişçi, 2021 yılında çıkan Antalya’nın Manavgat ve Gündoğmuş ilçeleri ile Muğla’nın Marmaris, Köyceğiz ve Milas ilçelerindeki yangında ormanın kendi kendi yenilediğine de dikkat çekerek şunları dedi: “Yanan ormanların kendi kendini yenilediğini gördük. Geçen gün meydana gelen yangınlar için de rahatlıkla şunu söyleyebilirim, örneğin İzmir Karşıyaka’daki orman yandı bu yanan yerde 2 hafta sonra kimi bitki çeşitleri sürgün vermeye başlayacak ve yeşerecek,nisan ayında ise bu yanan alanlar yemyeşil olacak.”
‘YEŞERMEYE DAYANAK OLUNMALI’
Yangın sonrası rehabilitasyona ait Milliyet’in sorularını yanıtlayan Türkiye Ormancılar Derneği Bilim Kurulu Lideri Prof. Dr. Ali Kavgacı şunları anlattı: “Yangın sorası yapılacak iş, belirli bir program ve plan kapsamında ekosistemin yeninden yapılandırılma sürecidir. Toprak kaybı, erozyon ile sel ve taşkın üzere olayların olma ihtimali olan yerlerde tedbirler alınmalı. Genelde kızılçam ve makilikler yanıyor, bu tıp bitkiler ve hükümran olduğu ekosistemler yangın sonrası kendi kendini yenileyebilme kapasitesine sahip. Yapılacak tamirat çalışmalarında bu kendini yenileme gücü desteklenmeli ve tabiata uygun bir çalışma yapılmalıdır. Kızılçamın kendini yenileyemediği yahut gençleşmenin kâfi olmadığı yerlerde lokal tohum kaynakları kullanılarak tohum desteği yapılabilir. Kızılçamın doğal gençleşemediği alanlarda ağaçlandırma faaliyetlerine gidilir. Bu dikim biçiminde, ya da doğal gençleşmenin desteklendiği üzere tohum ekimi yoluyla olabilir.
ODUN SÜRATLE ALINMALI
Bir orman yandığında ağacın birden fazla vakit odun bedeli kaybolmuyor. Odun yanmadığı için bu odunun, odun sanayisine kazandırılma işi var. O nedenle de odun pahası düşmeden bu odunun alandan çıkartılması gerekiyor. Tabiat kendi kendini yeniliyorsa ve sen de odunu almak için alana giriyorsan, o vakit çimlenmeye ve yenilenmeye ziyan verme ihtimalin var demektir. Bu kesim ve odun üretimi çalışmalarının daha çimlenmeler başlamadan bitirilmesi gerekir. Aksi takdirde çimlenmelerden sonra alanda kesim yapmak, ekim yapılmış bir tarlanın içinde gezinmeye emsal.”
Etkinlik, Marmaris Armutalan Kültür Merkezi’nde bugün saat 13:30’da yapılacak.
‘ORMANI TEMİZLE YANGINLARA DUR DE’
Orman içerisindeki yanıcıların temizlenmesi ile yangınların yüzde 70’i önlenebiliyor. Biz de Milliyet Gazetesi olarak orman yangınlarına kaşı sürdürülen gayrete takviye vermek ve toplumsal farkındalık yaratmak gayesiyle çok özel bir kampanya yürütüyoruz. Belediyeler ve sivil toplum kuruluşları ile el ele vererek “Ormanı Temizle Yangınlara Dur De!” aktiflikleri düzenliyoruz. Bu aktifliklerin birincisini İzmir’in Urla ilçesinde ikincisini Manisa’da gerçekleştirdik. Bugün de Marmaris’te Kıyı Ege Belediyeler Birliği ve Milliyet Gazetesi işbirliği ile düzenlenen toplantıda orman yangınlarına dikkat çekiyoruz. Armutalan Kültür Merkezi’nde Saat 13:30’da gerçekleştireceğimiz Orman Yangınları İle Gayret Formu’nda başta Kıyı Ege Belediyeler Birliği Lideri ve Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras olmak üzere, orman yangını tehlikesiyle karşı karşıya olan kentlerin birlik üyesi liderleri, Milliyet Gazetesi yöneticileri ve STK temsilcileri görüş ve tekliflerini açıklayacak.